Küresel tedarikte vazgeçilmez ülke Türkiye
Küresel ticarette yön bulmanın en önemli kriterlerinden biri navlun fiyatları. Bu alanda en bilinen, en koşulan fiyat endeksi ise "Baltık Kuru" (Baltic Dry). Baltık Kuru Yük Endeksi, Londra merkezli Baltic Exchange tarafından günlük yayınlanan bir ekonomik göstergedir.Türkiye’de Baltık Denizi Kuru Yük Endeksinin 4 bin 100 puanın üzerine çıkması, dünya ticaretinin yanı sıra Türkiye coğrafyasında üretim, dış ticaret ve eşya taşımacılığının oldukça hareketlendiğinin en büyük kanıtı. Bunun anlamı, küresel bir salgın olan Covid-19'un küresel tedarik zincirinde Çin ve Doğu Asya’ya bağımlılığın sorgulanmasına yol açması aynı zamanda Türkiye lehine yeni bir tedarik ve kaynak çeşitlendirme sürecini hızlandırmış olması.
Türkiye güvenli bir liman
Türkiye önümüzdeki dönemde küresel tedarik zincirinin giderek daha vazgeçilmez bir güvenilir liman ekonomisi olacak ve Türkiye'nin ihracatı beklenenden çok daha hızlı bir şekilde 250 milyar dolara yani 2.08 trilyon Türk lirasına ulaşacak. Baltık Kuru Yük Endeksi, 20 Mayıs 2008’de 11.793 puanla tarihinin en yüksek seviyesine tırmanmıştı. Ardından patlak veren küresel finans krizinin dünya ekonomisi ve küresel ticaret üzerinde 10 yıl devam eden olumsuz etkisiyle, en düşük değerine 10 Şubat 2016'da 290 puana düşmüştü. Bu dönemden Türkiye ihracatı da etkilenmiş, 200 milyar dolara doğru hamle yapmaya çalışan Türkiye'nin ihracatı 140 milyar doların altına gerileyip, yeniden yükselişe geçme mücadelesi vermişti.
Baltık Kuru Yük Endeksi’ndeki seviye 1 Nisan 2010’dan bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Baltık Kuru Yük navlun fiyatı, Türkiye'nin bulunduğu coğrafyadaki ticari aktivite ve gemi taşımacılığının hızlı toparlanma sürecini sürdürdüğü ve Türkiye'nin ihracat bağlantılarının önümüzdeki dönemde de güçlü seyredeceği yönünde önemli sinyaller veriyor. Ticaret Bakanlığı’nın geçtiğimiz hafta açıkladığı verilerde, ihracat Ağustos’ta bir önceki yıla göre yüzde 51,8 artarak 18,9 milyar dolara ulaştı ve Türkiye’nin aylık ihracatı 20 milyar dolar seviyesine doğru ilerliyor. Yani Türkiye'nin 2021’de 210 milyar dolarlık rekora ulaşılmasının yanı sıra, şimdi 250 milyar dolara doğru giden bir ihracat alanı var.
Bu durum, ithalata bağımlılığın azaltılmasına yönelik çabalar sayesinde dış ticaret açığının Ağustos ayında 4,3 milyar dolar seviyesinde kaldığını da gösterdi. Ocak-Ağustos döneminde Türkiye’nin dış ticaret açığı yüzde 10 azalarak 29,8 milyar dolar oldu. Ağustos’ta ihracatın ithalatı karşılama oranı 15,1 puan artarak yüzde 81,5’e yükseldi.
Delta varyantının ticarete etkisi
Ayrıca, bir yandan da delta varyantından dolayı belirsizlik söz konusu. Yeni bir kısıtlama olup olmayacağı bilinmediğinden hızla artan aşılama oranları ile tüm ülkelerdeki reel sektör hammadde, ara ürün ve bitmiş ürün siparişlerini ve sevkiyatlarını zamanında tamamlamayı hedefliyor. Ülkeler, geçici de olsa, bir yandan üretici fiyatları, yani mal ve hizmet üretimini doğrudan etkileyen üretim maliyetlerindeki artış baskısını, bir yandan da maliyetlerdeki artışın tüketici fiyatlarına yansıma sürecini yönetmeye çalışıyor.