Enerji fiyatları ile birlikte gıda fiyatları da yükselişe geçebilir

Ukrayna ve Rusya arasındaki kriz dünya gıda fiyatlarını da oldukça etkiledi. Savaşın gıda piyasaları üzerinde hem doğrudan hem dolaylı etkileri var. Enerji fiyatlarındaki artış, gıdada daha yüksek fiyat baskısı oluşturuyor. Buğday, mısır ve ayçiçek yağı arzının azalması doğrudan etkiler olarak öne çıkarken, doğalgaz, ham petrol, gübre ve nakliye maliyetlerini artırması ise savaşın dolaylı etkileri oldu.

Yüksek gıda fiyatları tüketici üzerinde yük

Bir süredir tüm dünyanın gündemindeki en önemli konuların başında küresel gıda fiyatları geliyor. Tüm ülkelerin enflasyonunu yukarı iten ve tarihi yüksek oranlara getiren en önemli etken enerji fiyatları ile beraber gıda fiyatları.

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü Başekonomisti Maximo Torero gıda fiyatlarındaki artışı Dünya gazetesine değerlendirdi. Torero, yüksek gıda fiyatlarının tüketici üzerinde ağır bir yük oluşturduğunu ve bunun ciddi sonuçlar doğurabileceğini söyledi. Torero yapılan bazı çalışmalar hakkında da bilgi verdi.

Gıda ve Tarım Örgütü, fiyat artışlarından en çok etkilenen ülkelerin maliyetlerle başa çıkmasına yardımcı olmak için bir Gıda İthalatı Finansman İmkanı oluşturulmasını önerdi. Bu finansman ile ithalatçı ülkelerin gıda erişimini kolaylaştırmak hedefleniyor.

Gıda fiyatlarındaki artışın sebepleri neler?

Küresel gıda fiyatlarındaki artışta etkili olan faktörleri Ukrayna'daki savaş ve uygulanan yaptırımlar, yüksek gübre ve enerji fiyatları, olumsuz hava koşulları ve Covid-19 kaynaklı tedarik zinciri aksaklıklarının güçlü küresel talebe yetişememesi olarak sıralayabiliriz. FAO Gıda Fiyat Endeksi ile izlenen uluslararası gıda fiyatları 2020 yılının ortalarından bu yana artış eğiliminde. Endeks Mart 2022'de büyük ölçüde Ukrayna'daki savaşın etkisiyle tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Tüm temel gıda maddelerinin fiyatları arttı. Bitkisel yağlar ve tahıllar fiyat artışlarından en çok etkilenen iki gıda grubu olurken, nisan verilerine göre fiyat artışları bir yıl öncesine göre sırasıyla %47 ve %34 seviyesinde gerçekleşti. Rusya ve Ukrayna bazı temel gıda ürünlerinin başlıca üreticileri ve ihracatçıları konumunda, örneğin dünya buğday ihracatının yaklaşık %30'unu gerçekleştiriyorlar. Savaşın gıda piyasaları üzerinde hem doğrudan hem dolaylı etkileri oldu. Buğday, mısır ve ayçiçek yağı arzının azalması doğruda etkiler olarak karşımıza çıkarken, doğal gaz, ham petrol, gübre fiyatlarını ve nakliye maliyetlerini artırması ise savaşın dolaylı etkileri oldu.

Bazı ülkeler, iç tüketime yetmeyeceği endişesiyle çeşitli ürünlerde ihracat kısıtlamalarına başvurdu. Bu durum düşük gelirli ve net gıda ithalatçısı ülkeleri zor durumda bıraktı.

Birleşmiş Milletler (BM) Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ile Dünya Gıda Programı (WFP), açlığın düzinelerce ülkede istikrarı tehdit etmesi sebebiyle, geniş çaptaki gıda krizine karşı da uyarıda bulundu.