Türkiye’ye yönelik düşmanca bir tavır içine girip Rahip Brunson olayını bahane eden ve bir ekonomik kriz yaratmaya çalışan ABD, Çin’den sonra AB ile de ticari savaşı fitilledi.
Ticaret savaşının ilk kıvılcımı nasıl atıldı?
AB ile ABD arasında ticari gerilimlerde ilk kıvılcım, Trump’ın 2018 yılında ulusal güvenlik gerekçesiyle başlattığı ithal çelik ve alüminyuma ilave gümrük vergileri uygulaması kararına başta muaf tuttuğu AB ülkelerini de dahil etmesi ile atıldı.
Karşılıklı yoğun görüşmelere rağmen AB tarafı, ABD’yi çelik ve alüminyuma sırasıyla yüzde 25 ve yüzde 10’luk gümrük vergisi uygulama kararından vazgeçiremedi.
ABD’ye karşı ticari misilleme olarak dengeleyici tedbirler alan AB, yüzlerce farklı ürüne yüzde 25 oranında gümrük vergisi yürürlüğe koydu.
AB’nin misilleme kararının ardından ABD Başkanı Trump, Avrupa’yı en hassas sektörlerinden biri ile tehdit etti.
Trump, Avrupalı üreticileri ABD otomotiv sektörünün işlerine engel olmakla suçladı ve Avrupa’dan ithal edilen tüm araçlara yüzde 20 ek gümrük vergisi uygulama tehdidinde bulundu. Böylece zaten gergin devam eden transatlantik ilişkilerdeki kırılma noktalarını artırdı.
Sular durulur gibi oldu ama durulmadı
Trump ile AB Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker arasında ticari gerginliği azaltmak için Temmuz 2018’de gerçekleştirilen görüşmeden ise, otomotiv sektörü dışındaki sanayi ürünlerine ilişkin gümrük vergilerini ve tarife dışı kısıtlamaları sıfıra indirmeye yönelik birlikte çalışma kararı çıktı.
Liderler, ticari uzlaşmazlıkların müzakere edilerek çözülmesi konusunda anlaşma sağlamış, karşılıklı ticareti kolaylaştırmak üzere diyalog yürütülmesinde mutabık kalmıştı. AB, kritik olan otomotiv sektörüne, ABD ile ticari müzakereler sürdükçe ilave gümrük vergisi uygulanmamasını sağlamıştı.
Sonunda kıvılcım koca bir aleve dönüştü
ABD ile Avrupa Birliği (AB) arasında son dönemde yaşanan gerilimlere kritik havacılık sektörünün de dahil olması, iki taraf arasında ticaret savaşı beklentisini yükseltti.
ABD Başkanı Donald Trump’ın uygulamaya koyduğu ekonomik ve ticari kararlar, Avrupalı müttefikleri ile arasında ayrışmayı derinleştiriyor.
Dünyanın en büyük uçak üretici firmaları olan ABD merkezli Boeing ile Fransa, Almanya, İngiltere, İspanya ve Hollanda ortaklığındaki AB şirketi Airbus, karşılıklı olarak birbirlerini yasa dışı kamu desteklemeleri almakla itham ediyor.
Bu firmalar, DTÖ yapısı içinde sektörde haksız rekabet edildiği gerekçesiyle birbirine karşı hukuki süreç yürütürken, ABD, Avrupa ülkelerinin Airbus firmasına sağladığı teşviklerin yasa dışı olduğunu, AB ise ABD’nin Boeing’e sağladığı vergi imtiyazları ile şirketle yapılan askeri sözleşmelerin hukuki olmadığını öne sürüyor.
ABD’nin Airbus’a sağlanan yasa dışı desteklemelerden ötürü AB ürünlerine yıllık 7,5 milyar dolarlık ilave gümrük vergileri uygulamasına onay veren DTÖ kararının ise gerginlikleri bir üst seviyeye tırmandırması bekleniyor.
2020 yılında Airbus, Türkiye’de yaklaşık 2,5 milyar dolarlık yatırım yapabilir
Türkiye, Airbus’ın dördüncü en büyük müşterisi olarak 9 havayolu işletmesinde, 270 civarında yolcu ve yük uçağıyla hizmet veriyor. Ayrıca Airbus, Türkiye’de 7 büyük sanayi ortağına ve yan kuruluşuna da sahip. 2020 yılında Airbus’ın, Türkiye’de yaklaşık 2,5 milyar dolarlık yatırım yapması ve 2030’da bu rakamın 5 milyar doların üzerine çıkması bekleniyor.
Bu yatırımların somut getirileri olarak bugün uçan her ticari ve askeri Airbus uçağının Türk tedarikçileri tarafından üretilen parçaları bulunuyor. Türk tedarikçiler ayrıca, A350 XWB ailesi için aileronlar ve bazı ticari ve askeri uçak platformu için kontrol yüzeyleri gibi kritik parçaların tasarım ve üretim sorumluluklarını da üstleniyor.
AB’nin başvurusu devam ediyor
DTÖ’de devam eden bir başka dosyada ise AB’nin ABD’ye karşı Boeing desteklemeleri ile ilgili açtığı başvuru yer alıyor.
Bu dosyanın 2020’nin ilk aylarında sonuçlanmasıyla AB’nin benzer biçimde ABD’ye ilave gümrük vergileri uygulama imkanı doğması bekleniyor.
Söz konusu kararların uygulanmasının ardından misillemelerle taraflar arası ticari gerginliğin daha da tırmanması ve böylelikle tüm taraflara ciddi ekonomik zarar verecek bir sürecin başlaması öngörülüyor.
Ancak Almanya Maliye Bakanı Olaf Scholz da, Avrupa’nın globalleşen dünyada ticaret çatışmaların hiç kimsenin çıkarına olmadığına işaret ederek Avrupa’nın ABD’ye ihtiyatlı şekilde tepki vermesi gerektiğini vurguladı.
Kaynak: AA