Helikopter para; para ve maliye politikalarının büyüme ve harcamayı artıramadığı durumlarda politika yapıcıların, tek sefere mahsus olmak üzere harcamaları amacıyla kişilere karşılıksız para vermesini ifade ediyor.
Küresel ekonomideki daralma eğilimi uygulamaya alınan birçok önleme rağmen engellenemezken, analistler, mali politikaların da yetersiz kalması durumunda “helikopter para” kartının kullanılabileceğini belirtiyor.
Artan belirsizlikler, ticaret savaşları ve siyasi gerilimler başta olmak üzere çeşitli sebeplerden dolayı ekonomik aktivite, global anlamda düşüş eğilimini sürdürüyor. Analistler, merkez bankalarının para politikası araçlarını radikal biçimde kullanarak hakim trendi değiştirmeye çalıştığını ancak mali politikaların desteği olmadan bu çabalarının “beyhude” olduğunu vurguluyor.
Uluslararası kuruluşların büyüme tahminlerindeki gerileme, küresel ekonomideki kötü gidişatı yansıtmaya devam ediyor. Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) hafta içinde açıkladığı Küresel Ekonomik Görünüm Raporu’nda, küresel ekonominin “senkronize” bir yavaşlama eğiliminde olduğu belirtildi.
Bu yıl, 2008 küresel finans krizinden beri en düşük büyümenin gerçekleşeceği tahminine yer verilen raporda, 2020’de görece toparlanma olacağı vurgulansa da bunun kapsamlı ve istikrarlı olmayacağı aktarıldı.
Bu arada, IMF, küresel ekonomik büyüme tahminini 2019 için 0,2 puan düşürerek yüzde 3’e, 2020 tahminini de 0,1 puan azaltarak yüzde 3,4’e indirdi.
Dünya genelinde ticaret hacminin de gerileyeceği öngörüsüne yer verilen raporda, küresel ticaret hacmine ilişkin 2019 beklentisi 1,4 puan, 2020 beklentisi de 0,5 puan aşağı çekildi.
Raporda, gelişmiş ve gelişmekte olan ülke ekonomilerinin büyüme tahminleri 2019 için 0,2 puan düşürülerek sırasıyla yüzde 1,7 ve yüzde 3,9 oldu. 2020’de gelişmiş ülke ekonomilerinin yüzde 1,7, gelişmekte olan ülke ekonomilerinin ise 0,1 puanlık düşüşle yüzde 4,6 büyüyeceği öngörüldü.
Küresel ekonomideki negatif seyir ve olası bir resesyon riski, politika yapıcıları ellerindeki araçları sonuna kadar kullanmaya zorluyor. Önde gelen birçok merkez bankası, halihazırda negatif politika faizi uygularken, mali politikaların gidişatı değiştirmede rol oynaması bekleniyor.
Eski Columbia Üniversitesi Öğretim Üyesi, Yardeni Research şirketinin Başkanı Edward Yardeni de yazısında, merkez bankalarının 2008 küresel finansal kriziyle birlikte enflasyonu ve büyümeyi artırmak için araç çeşitliliğine gittiğini, bunların içinde negatif faiz oranları, sözle yönlendirme ve parasal genişlemenin olduğunu belirtti.
Bu araçların artık geleneksel hale geldiğini kaydeden Yerdani, “Bu araçlar artık çok geleneksel kalıyor. Şimdi ise modern para teorisi ‘helikopter para” konusu üzerine eğiliyor. Bu gibi konular, para politikası için uç noktalar…” ifadelerini kullandı.
Yerdani, merkez bankalarından konuya ilişkin şu ana kadar olumlu bir yaklaşım gelmediğini, Fed Başkanı Jerome Powell’ın konuya dair bir soruya “Bu tür şeyler sadece yanlış” dediğini aktardı.
Powell’ın “fikir değiştirmesiyle” meşhur olduğunu belirten Yerdani, “Bir sonraki krizde düşük ya da negatif faiz oranları ve düşük enflasyonla karşı karşıya kalındığında bir gün ‘helikopter nerede?’ denilecek.” ifadesini kullandı.
Kaynak: Bloomberg