S-400 üretimi için Türkiye ile anlaşma
S-400 sisteminin bazı parçalarının Türkiye'de üretimi için teknolojik işbirliği süreci başladı. Rusya'nın savunma sanayi ihracat şirketi Rosoboronexport'un Genel Direktörü Aleksandr Miheyev, Dubai Airshow Havacılık Fuarı'nda gazetecilerin sorularını yanıtlarken, "Türkiye ile S-400'lerle ilgili teknoloji konusunda işbirliği yapacağız. Bazı parçaları yerelleştiriyoruz, bu konudaki çalışmalara da başladık" dedi.
Hükümetler arası anlaşmaya dayanıyor
İki ülke hava savunma sistemi konusunda yapılan anlaşmanın S-400'lerin tedarikinin yanı sıra sistemin parçalarının bir bölümün Türkiye'de üretilmesi koşulunu da içerdiğini anımsattı. Miheyev, Türkiye’ye yeni bir parti S-400 savunma sisteminin tedariki için ne zaman bir anlaşma imzalanabileceği ve yeni anlaşmanın teknoloji transferi içerip içermeyeceğine ilişkin soruya da şu yanıtı verdi: "Rosoboronexport, S-400 sistemi konusunda işbirliğini sürdürmek de dahil olmak üzere Türkiye ile ilişkilerini geliştirmeye hazır. Tüm kararları partnerimiz ile beraber alıyoruz. Ve kararlarımızı, tarafların hükümetler arası anlaşmalarına ve sözleşmeler ile belirlenen sözleşmelerine dayandırıyoruz. "Rosoboronexport’un, Türkiye’ye S-400 sistemleri teslim etmesini içeren ilk anlaşmayı ‘Türk tarafının herhangi bir şikayeti olmadan yerine getirdiğini’ belirtti.
ABD, bir NATO ülkesi olmasına rağmen Rusya'dan savunma sistemi satın aldığı gerekçesiyle Türkiye'ye yönelik, ABD'nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası (CAATSA) kapsamında bir dizi yaptırım kararı aldı.
Türkiye'de hangi savaş uçaklarından kaç adet var, özellikleri neler?
Türkiye'nin şu anki envanterinde F-4E ve F-16 savaş uçakları bulunuyor. ABD yapımı uçaklar olan F-4'ler, 1970'li yıllarda ilk kez 40 uçakla Türkiye'nin envanterine girdi. O dönem 10'dan fazla ülkenin kullanmaya başladığı avcı bombardıman F-4E uçaklarından 1980 yılına kadar 32 adet daha satın alındı. 1980'li yıllarda ikinci el 70 adet; 1991-1992 yıllarındaki Körfez Savaşı sırasında da 40 adet F-4E Phantom uçağı Türkiye'ye hibe edildi. O dönem akıllı bomba kullanma ve havadan karaya güdümlü füzeleriyle bu uçakların, taarruz kabiliyetini büyük oranda artırdığı açıklandı. Böylece Türkiye'nin envanterine 1990'lara gelindiğinde 182 adet F-4E savaş uçağı girmişti.
1997'de İsrail'le yapılan anlaşma kapsamında bu uçaklardan 54'ü, 2003'e kadar modernize edildi ve F-4E Terminatör 2020 adını aldı. F-35'lerin aktif hizmete başlamasıyla birlikte 2020 yılında F-4E'lerin tamamını envanter dışı bırakma planları gündemdeydi. Ancak 15 Temmuz 2016'daki darbe girişiminin ardından F-4E'lerin aşama aşama emekli edilmesi planı yavaşlatıldı. Şu an Türkiye'nin envanterindeki bir filo kadar, yani 30 civarı F-4E aktif olarak kullanılıyor.
Türk Hava Kuvvetleri'nin envanterine 1987'de giren ve o zamanki adıyla Türk Uçak Sanayii Anonim Ortaklığı (TUSAŞ) tarafından büyük oranda üretilmeye başlayan F-16'ların çeşitli modelleri var. İlk modeli Blok 1 olan bu savaş uçaklarının en güncel modelleri Blok 70/72'ler. Türkiye'nin aldığı ilk F-16'lar Blok 30 modeliydi. 1987-1995 arası 160 adet F-16, Türkiye'nin envanterine girdi. Bunların 8 adedi ABD'den satın alınırken 152'si TUSAŞ tarafından monte edildi.1999'a kadar 80 adet F-16 daha envantere katıldı. Böylece 2000'li yıllara girerken 12 filoluk F-16 adediyle Türk Hava Kuvvetleri'nin asıl gücünü F-16'lar oluşturmaya başladı.
ABD ile anlaşmalı olarak beş ülkenin ortak üretime katıldığı F-16'lar, TUSAŞ tarafından sadece Türk Hava Kuvvetleri için değil; diğer ülkelere satılmak üzere de üretildi. Ancak 2000'li yıllarda bu kez F-16'lar da kaza/kırım haberleriyle anılmaya başladı. Teknolojik gelişmeleri yakalayabilmek ve gövde ömrünü uzatabilmek için modernizasyon ihtiyacı öncelik kazandı. Lockheed Martin firmasıyla yapılan anlaşma kapsamında 30 adet F-16 daha 2012'de Türk Hava Kuvvetleri filosuna katıldı.