İlk etapta kulağa oldukça ürkütücü gelen bu durum aslında 1930’lu yılların Türkiye’sinde yaşanmış bir durum. Türkiye’nin kendi uçağını üretmediği müddetçe özgürleşemeyeceği fikrini savunun Nuri Demirağ, uçak üretmek için fabrika kurmaya karar verir ve çok kısa bir süre içerisinde Türkiye’nin ilk uçak fabrikasını kurar. Nuri Demirağ o dönem Türkiye’nin en sıra dışı sanayicisi, bilim adamı, namı diğer Elon Musk’ı diyebiliriz. Sigara kağıdından, raylı ulaşıma, demir çelik fabrikasından paraşüte erken endüstri döneminin tüm fabrikalarını Türkiye’ye kazandıran isim.
Uçak fabrikasının kapatılma hikayesi
Fabrika kurulduktan sonra ilk sipariş Türk Hava kurumundan geliyor, toplam 24 adet uçak. Ardından İspanya, sonra İran, peşinden Irak toplam 30 adet sipariş daha geliyor. Nuri Demirağ, Türk Hava Kurumu için 12 uçağın üretimi tamamlar. Fakat akabinde ilginç siyasi gelişmeler yaşanır. Nuri Demirağ’ın her geçen gün ülkeye yayılan popülaritesi siyasileri tedirgin etmektedir. Ve ilk darbe gelir, Türk Hava Kurumu deneme uçuşunda yaşanan bir kazayı bahane ederek bütün siparişleri iptal eder. Üstüne, mecliste uçakların yurt dışına satılmasını engelleyen bir de kanun çıkartılır. Bu nedenle İspanya, İran ve Irak’ın verdiği uçak siparişleri de iptal edilir. Ve maalesef yurt dışından alınan siparişler engellendiği için elde kalan uçaklar da hurdaya gider.
Ve Türkiye’nin ilk ve hala tek olan uçak fabrikası kapanır. Sonra da Türk Hava Kurumu almayı planladığı bütün uçakları Fransa’dan tedarik etti. Şunu belirtmekte fayda var; Fransa, 1926 yılında üstlendiği demiryolu yapımını daha işin başında bırakıp farklı gerekçelerle ülkeyi terk edip gitmiş. Çok ilginçtir ki o atalete terkedilen işi de Nuri Demirağ tamamlamış zamanında.
Türkiye’nin İHA/SİHA fabrikaları kapatılır mı?
Türkiye sahip olduğu İHA/SİHA teknolojisiyle hem bölge hem de dünya arenasında denge belirleyici ülke konumuna gelmiş durumda. Hem Libya ve doğu Akdeniz meselelerindeki kararlı duruşu hem de Azerbaycan ve Ukrayna ile yürüttüğü denge politikası bunun en somut örneği. Özellikle savunma sanayi alanındaki kazanımlarını sektörel iş birlikleriyle destekleyen Türkiye mühimmat ve mühimmat teknolojisi konumunda oldukça ilerlemiş durumda. Daha da önemlisi, üretilen bu teknolojinin ülke ekonomisine yansıması da oldukça etkileyici. Dışa bağımlı bir savunma sanayisinden yerli ve milli bir endüstrinin doğmasıyla sektörde ihracatçı ülke konumuna gelen Türkiye çok kısa sayılabilecek bir zaman diliminde bu kazanımlarını döviz girdisine tahvil etmeyi başarabilen ender ülkeler arasında yer almakta.
Öyle ki Türkiye 2019 yılında en fazla ihracat yapan 14'üncü ülkeyken, 2020 yılında 13'üncülüğe yükseldi. Şüphesiz Dünya’da İnsansız Hava Aracı üreten ilk 3 ülkeden biri olan Türkiye’nin bu alandaki gelirlerinin katkısı yadsınamayacak kadar yüksek.
Özellikle BAYKAR bu alanda yüzlerce milyon $ sözleşme imzalamış durumda. Çünkü BAYKAR şu anda dünyada en fazla İHA/SİHA satan şirket konumunda. Şu an yüzlerce üretiyor, önümüzdeki yıllarda binlerce üretmeye başlayacak ve de onlarca ülke sipariş için sırada bekliyor. Tabiri caizse büyük resmi görüyor ve toplumu bilinçlendirmeye ve bilgilendirmeye çalışıyor. Teknoloji üzerine sivil toplum kuruluşlarının kurulmasına öncülük ediyor. Gençlerdeki cevheri bulup çıkarmak için teknoloji atölyeleri kuruyor. 5-6 yaşındaki çocuğun bile gitmek için can attığı festivaller düzenliyor
İHA ve SİHA’lar Türkiye ekonomisine ne katıyor?
Türk ve havacılık ve uzay sanayii de gelişmiş dünya ile aramızdaki teknolojik ve ekonomik gelişmişlik farkını kapatmak için var gücüyle çalışmakta. İHA/SİHA, helikopter, füze ve benzeri mühimmatlarda son teknoloji ürünler üretmekte. Ayrıca bu üretilen savunma sanayi ürünlerini ihraç ederek ülke ekonomisine dolar girmesini sağlıyor. Dahası, bu teknolojik ürünleri üretirken irili ufaklı onlarca Türk sanayiciyle birlikte çalışmayı tercih ederek savunma sanayi diye bir sektörün oluşmasına öncülük etmiş durumda. Sektörel iş birliği anlaşmaları imzalayarak hem kendini hem sektörü canlı tutmuş, böylelikle yüzlerce mühendisin atalete terkedilmesini önlemiş, engellemiş diyebiliriz.