Dünya ekonomisi
2019 yılında ABD ve Çin arasındaki ticaret savaşları, Avro Bölgesi’nde genele yaygın zayıf performans, Brexit’e ilişkin belirsizlikler, Çin’deki sıkı kredi politikalarıyla azalan yatırımlar, ABD başta olmak üzere gelişmiş ülkelerdeki parasal normalleşme, azalan küresel talep ve güven, küresel büyüme ve ticaret hacminin yavaşlamasına sebep oldu. 2020 yılında halihazırda yavaşlayan bir küresel ekonomi ile girilirken, ortaya çıkan Covid-19 salgınına karşı alınan önlemler ve kısıtlama tedbirleri neticesinde hem üretimde hem de talepte küresel ölçekte tarihi gerilemeler kaydedildi.
Salgının etkileriyle 2020 yılının ikinci çeyreğinde ekonomilerde küçülmeler gözlemlendi, büyük istihdam kayıpları yaşandı. Bu dönemde sanayi üretimi ve ticaret hacmi sert bir biçimde geriledi, perakende satışlarda düşüş gözlendi. Salgının hızla yayılması ABD, İtalya, İspanya, İngiltere gibi büyük ekonomilerin de arasında olduğu birçok ülkenin sağlık sistemleri üzerinde yıkıcı etkiler bırakırken başta hizmetler sektörü olmak üzere ekonominin önemli alanlarında ciddi hasarlara neden oldu. Özellikle turizm ve ulaştırma sektörleri bu süreçte ağır darbe aldı. Yine bu süreçte sermaye akımları gelişmekte olan ülkeler aleyhine bozulurken, dolar, avro gibi para birimleri değer kaybetti.
Türkiye’de durum nasıldı?
Türkiye ekonomisindeki dengelenme sürecinin ardından, 2019’un son çeyreğindeki yüzde 6,4 oranında güçlü bir büyüme performansının etkisiyle yılın tamamında yüzde 0,9 oranında büyüyerek küresel kriz sonrasındaki kesintisiz yıllık büyüme eğilimini sürdürdü.
Türkiye, 2020 yılının ilk çeyreğinde birçok ülkeden pozitif ayrışarak yüzde 4,5 oranında büyüme kaydedilmesine karşın, salgının tüketici davranışı üzerindeki etkileri ve salgının yayılmasına engel olmak için alınan önlemlerin ekonomik faaliyeti sınırlandırması, ayrıca salgına bağlı olarak dış talepteki daralma sonucunda yılın ikinci çeyreğinde Türkiye ekonomisi yüzde 9,9 oranında daraldı.
Türkiye ekonomisinde büyüme
Haziran ayından itibaren vaka sayılarındaki düşüşle birlikte salgın çerçevesinde getirilen kısıtlamalar hafifletildi, üçüncü çeyrek itibarıyla ekonomi hızlı bir toparlanma sürecine girdi. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYİH yılın üçüncü çeyreğinde, ikinci çeyreğe göre, yüzde 15,6 oranında arttı. Finansal şartlardaki iyileşmenin iç talebe destek vermesiyle üçüncü çeyrekte Türkiye ekonomisi yüzde 6,7 oranında büyüme kaydetmeyi başardı.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay yaptığı açıklamada, kasım ayı itibariyle de Covid-19 salgını kapsamında ekonomiyi desteklemek amacıyla atılan adımların büyüklüğünün 562 milyar liraya ulaştığını belirtti.